Samo što smo zagazili u novu deceniju i proslavili dolazak novih promena i predstojećih napredaka, pojavio se COVID – 19 koji je postao letalan sa zdravstvenog, ali i sa ekonomskog aspekta. Rapidnom ekspanzijom koronavirusa globalnih razmera, preduzimane su i mere u cilju suzbijanja istog: zatvaranje granica, uvođenje karantina, samoizolacije i druge. U međuvremenu, dok je virus “radio svoj posao“, lideri u industriji takođe su radili svoj posao i usvojili su nove tehnologije i metode kako bi ograničili uticaj virusa na ekonomiju i njihove zaposlene. Covid- 19 trasnformisao je kompletan dosadašnji koncept života, u svim životnim sferama: od zdravstvenog, socijalnog, kulturnog, obrazovnog, privatnog, javnog, pa sve do ekonomskog funkcionisanja – što je srž svake ćelije društva.
U potrazi za novim tehnologijama koje mogu direktno pomoći u borbi protiv širenja COVID-19 mnogi zvaničnici su sarađivali sa privatnim industrijama. U tom procesu širom Kine postavljene su bespilotne letelice za poznate javne bezbednosne aplikacije, pa čak su i osmišljeni novi načini upotrebe dronova u borbi protiv virusa.
Kao daljinski uređaji, bespilotne letelice su prirodno efikasne u smanjivanju ljudske interakcije, što je od presudnog značaja ukoliko službenici prilikom vršenja svojih funkcija – zaštite zajednice, potencijalno postanu vektori za širenje virusa. Tu nastupaju dronovi.
Bespilotne letelice u Kini bile su u upotrebi u jeku pandemije kako bi se olakšala komunikacija, dezinfikovala područja, isporučile zalihe hrane neophodnog materijala i daljinski izmerile telesne temperature. Zvuči čudno? Korišćenje novih aplikacija, postale su novi, jedinstveni načini za pokretanje bespilotnih letelica, a pitanje o njihovom stvarnom uticaju i dalje “visi u vazduhu“. U daljem tekstu, biće izloženi ključni načini korišćenja dronova jer se za cilj uzima njihova buduća upotreba koja treba da posluži kao primer i reper korišćenja drugih tehnologija u borbi protiv širenja COVID-19.
Koja je to uloga dronova?
- Opservacija, nadzor i obaveštavanje – fizička distanca
Opšte je poznato da su dronovi pokazali svoju upotrebnu vrednost u misijama potrage i spašavanja širom sveta na različitim nepristupačnim terenima – od pustinja do visokih planina. Bespilotne letelice postale su moćno oruđe za vizuelnu opservaciju područja i ostvarivanje komunikacije u komplikovanim situacijama i nepristupačnim oblastima.
Iste ove sposobnosti bile su ključne za nadgledanje i komunikaciju u gustim urbanim oblastima tokom panike izazavane oko COVID-19. Pomoću dronova, službenici mogu efikasnije skenirati područje i poslati poruku građanima… na primer da je obavezno nošenje hiruških maski u cilju zaštite ili da ne izlaze napolje ako je područje zaraženo, a sve to bez ostvarivanja fizičkog kontakta sa potencijalno zaraženim ljudima, dakle ostvarivanje ciljeva primenom fizičke distance.
- Isporuka neophodnih potrepština
Rizik od pandemije, lokalne samouprave u Kini navele su da podtiču građane da ograniče svoje kretanje kako bi se smanjila izloženost virusu i ostanu u svojim domovima. Takva situacija dovela je do opeterećenja sistema pakovanja i isporuke hrane, a kako se navodi oni su i sami potencijalni vektor zagađenja. Iako je isporuka paketa dronovima imala samo nekoliko globalnih testova kao što je vršeno u SAD i Dominikanskoj republici gde su se pokazali efikasnim i beskontaktnim načinom dostavljanja materijala.
Većina bespilotnih letelica može se lako modifikovati pomoću mehanizma za smanjivanje ili balansiranje težine paketa bez rizika za obe strane.
- Dezinfekcija zajedničkih područja
Širenjem virusa i njegovom konstantinm praćenjem i istraživanjem, dokazano je da virus može opstati na tvrdim površinama (tj. Stolicama, stolovima) bilo gde, od samo nekoliko sati do nekoliko dana. Zbog toga, javni prostori u kojima je postojala velika koncentracija zaraženih ljudi, poput vozila gradskog prevoza, javnih površina (parkova)….. zaprašivani su dronovima jer su predstavljala rizik od prenošenja.
U nastojanju da dezinfikuju javne prostore i spreče dalje širenje COVID-19, lokalne zdravstvene vlasti Kine testirale su načine primene poljoprivrednih dronova za raspršivanje kako bi efikasnije dezinfikovali ove oblasti. Ranije korišćeni u poljoprivredi, ovi dronovi za raspršivanje su napunjeni dezinfekcijskim sredstvima umesto pesticidima i koristili se za prskanje čitavog javnog prostora. Iako se efikasnost ovog novog postupka dezinfekcije tek treba ispitati detaljnije, brzina i površina obuhvaćena ovim procesom su neusporedivi. Dronovi za prskanje mogu da prekriju 100.000 m2 za sat sa rezervoarom za prskanje od 16 L.
- Provera temperature
Budući da je Kina sprovela mere za sprečavanje daljeg širenja COVID-19 na čitavoj teritoriji, u većini stambenih kompleksa i drugih zgrada uveden je jednostavan postupak provere temperature pre ulaska u objekat. Ovo se pokazalo kao jednostavna, ali efikasna mera za otkrivanje potencijalno zaraženih osoba, jer se kao ključni simptom virusa uzimala visoka temperatura praćena groznicom. Iako se proces u celini pokazao efikasnim, ipak, postoji jedna tačka rizika – osoblje koje vrši proveru temperature. Dok tradicionalno mere svaku osobu ručnim infracrvenim termometrom, oni mogu doći u bliski kontakt sa virusom i sami postati pernosioci koronavirusa. Kako bi ograničili ovu tačku rizika, neki timovi koristili su dronove opremljene infracrvenim kamerama za testiranje i merenje temperature. Iako se ovi dronovi obično koriste za javne bezbednosne operacije ili opservacije, uz pravilnu kalibraciju, ovi dronovi umesto te funkcije, mogu se modifikovati za merenje telesne temperature.
Nakon što je inženjerski tim testirao različite načine kalibracije infracrvenih kamera u vazduhu za merenje telesne temperature, rezultati su pokazali kamera može dobiti tačno očitavanje. Kalibrirana bespilotna kamera može se koristiti za merenje telesne temperature dok je oficir na sigurnoj udaljenosti. Iako su rezultati ohrabrujući, ključno je napomenuti da ovo rešenje nije osmišljeno za upotrebu u standardnim medicinskim procedurama.
Budućnost dronova u zdravstvenoj industriji
Ovo nije prvi put da su bespilotne letelice primenjene u ovakvim scenarijima. U Zanzibaru u Tanzaniji u borbi protiv malarije takođe su korišćeni dronovi. Grupa istraživača modifikovala dronove kako bi sraspršili hemikalije na polja riže u cilju sprečavanja razmnožavanja malaričnih komaraca.
Takođe, kao i u slučaju CoVID19, bespilotne letelice korišćene su za isporuku neophodnih medicinskih potrepština ili laboratorijskih uzoraka u područjima bez odgovarajuće infrastrukture.
Iako su bespilotne letelice postale uobičajena pojava u industrijama kao što su građevinarstvo, filmska industrija i javna bezbednost, ovakve situacije su signal da će dronovi verovatno postati uobičajeno sredstvo i na području zdravstva.
Širenje COVID-19 bio je loš početak nove decenije, ali je iznedrio i dobre strane, pa su tehnološke industrije brzo došle do jedinstvenih i inovativnih rešenja u borbi protiv virusa za opšte dobro.
